‌ آيين‌نامه تشكيل مركز مشاوره دانشجويي

در دانشگاه‌ها و موسسه های آموزش عالی دولتی و غیر دولتی

مقدمه

آیین نامه تشکیل مرکز مشاوره نخستین بار طی بخشنامه شماره 208330/13042/421 مورخ 8/10/1367 توسط مقام عالی وزارت به دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی ابلاغ گردید. این آیین نامه سپس در سال 1373 مورد بازنگری قرار گرفت و تحت عنوان آیین‌نامه شماره 15 طی نامه شماره 15353/11 مورخ 30/6/1373 دفتر وزارتی به دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی ارسال گردید.

با توجه به گسترش مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی، آیین‌نامه تشکیل مرکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی به گونه‌ای مور بازنگری قرار گرفته است که مراکز آموزش عالی غیردولتی را نیز دربرگیرد. براساس بند 2 قسمت 5 ماده 5 آیین‌نامه مدیریت جامع دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری مصوب 10/12/1389 شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغی از سوی مقام عالی وزارت در تاریخ 31/2/1390 به شماره 38163/15/90، مركز مشاوره دانشجويي به عنوان متولي بهداشت روان دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی دولتی و غیردولتی در چارچوب اين آيين‌نامه تشكيل مي‌گردد.

بخش اول – تعاریف

ماده 1 – واژه‌های کلیدی استفاده شده در این آیین‌نامه به شرح زیر می‌باشد:

1-1-  مؤسسه: منظور از مؤسسه در این آیین نامه کلیه دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی دولتی و غیردولتی دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی می‌باشد.

1-2-   مرکز مشاوره دانشجویی: در این آیین‌نامه به محلی که به منظور حفظ، تأمین و ارتقای سلامت روان و ارائه مداخلات پیشگیرانه، مشاوره‌ای و روان‌شناختی در فضای مؤسسه تشکیل می‌گردد مرکز مشاوره دانشجویی گفته می‌شود.

بخش دوم – اهداف

ماده 2- اهداف مركز مشاوره دانشجويي بطور كلي تلاش در راستای ارتقاي سطح سلامت روانی، اخلاقی، معنوی و تربیتی دانشگاهيان و پيشگيري از آسيب‌هاي رواني- اجتماعي مي‌باشد. در اين راستا اهداف اختصاصي عبارتند از:

2-1- ارتقاء سطح دانش و بينش روان‌شناختي دانشگاهيان در زمينه مسائل، مشكلات و نيازهاي جامعه دانشگاهی

2-2- راهنمايي دانشجویان در جهت شناخت صحيح توانائي‌ها و مشكلات خود

2-3- راهنمايي دانشجویان در تصميم‌گيري آگاهانه، عاقلانه و حسن انتخاب

2-4- راهنمايي دانشجویان در حل مشكلات رفتاري، عاطفي، شناختي، تحصيلي، خانوادگي و مسائل مربوط به ازدواج

2-5- افزايش سازگاري‌ مؤثر دانشجویان با محيط تحصيل و زندگي، توسعه روابط اجتماعي و پيشرفت‌ تحصيلي

2-6- پيشگيري از بروز و شيوع مسائل و مشكلات عاطفي- رفتاري و توسعه بهداشت رواني به فضاي عمومي دانشگاه و جامعه دانشگاهي.

2-7- ايجاد زمينه‌هاي لازم براي ارتقاء روابط ميان فردي سالم در دانشگاه از طريق توجه به عوامل تعيين‌كننده روابط متقابل بین استاد، دانشجو و كارمند.

بخش سوم – وظايف

ماده 3- وظايف مراكز مشاوره دانشجويي موسسه به شرح زير است :

3-1- بررسي و شناخت استعدادها و علايق دانشجويان و برنامه‌ريزي و تلاش در جهت شكوفايي استعدادها، هدايت تحصيلي و حرفه‌اي دانشجويان

 3-2- اجرای پژوهش‌های کاربردی و بنیادی درباره مسائل و مشكلات دانشجويان براي شناخت عوامل آسيب‌زا و جمع‌بندی و ارائه راهکار به مسئولان مؤسسه

3-3- انجام ارزیابی‌های دوره‌ای سلامت روان دانشجویان به ویژه دانشجویان ورودی جدید و شناسایی و ارائه خدمات به دانشجویان نیازمند و استفاده از داده‌های به دست آمده برای برنامه‌ریزی‌های بهداشت روانی فردی و گروهی دانشجویان

3-4- ارائه خدمات روان‌شناختی، مددکاری، روانپزشکی و مشاوره فردی، گروهی، تحصیلی، ارتباطی، پیش از ازدواج، زناشویی، خانوادگی و شغلی

3-5- برگزاري جلسات با دانشجويان و پاسخگويي به پرسش‌هاي آنان در مورد مسائل رواني- اجتماعي به كمك كارشناسان و افراد متخصص و صاحبنظر در مسائل روان‌شناسي، مشاوره، روان‌پزشكي و مددكاري اجتماعي

3-6- برگزاري كارگاه‌ها و دوره‌هاي آموزشي براي دانشجويان و دانشگاهيان با هدف ارتقاء بهداشت رواني و پیشگیری از آسیب‌های روانی اجتماعی

3-7- انتشار کتابچه‌ها، بروشورها و پیام‌های بهداشت روانی با هدف ارتقاء بهداشت رواني دانشجویان و دانشگاهیان و پیشگیری از آسیب‌های روانی اجتماعی

3-8- استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی برای ارائه خدمات روان‌شناختی و مشاوره‌ای و آموزش‌های بهداشت رواني

3-9- جلب مشاركت و استفاده از ظرفیت دانشجويان داوطلب در زمينه فعاليت‌هاي بهداشت رواني

3-10- جلب مشاركت و استفاده از ظرفیت استادان، کارمندان و خانواده دانشجویان به منظور ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از آسیب ها و مشکلات روانی، اجتماعی و تحصیلی دانشجویان

3-11- برقراري ارتباط مؤثر با ساير واحدهاي موسسه به منظور كمك به حل مشكلات دانشجويان

3-12- شناسايي منابع حمايتي - درمانی موجود در جامعه و ارجاع دانشجويان به آنها حسب مورد

      3-13- همكاري‌های بین‌بخشی با سایرسازمان‌ها و نهادهای اجتماعی- فرهنگی- پیشگیری خارج از مؤسسه با هدف اجراي برنامه‌هاي بهداشت‌رواني

3-14- ارائه گزارش فعاليت‌هاي انجام‌شده به مسئولان موسسه و دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجويان در فواصل زمانی معین  

بخش چهارم – سازمان و تشكیلات

ماده 4- مطابق با آيين‌نامه جامع مديريت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي، پژوهشي و فنآوري، مركز مشاوره دانشجويي هر موسسه زيرنظر مستقیم معاون دانشجويي موسسه تشكيل مي‌گردد.

تبصره: در صورت نياز و ضرورت، شعبه مركز مشاوره دانشجويي موسسه در دانشكده‌ها يا خوابگاهها تشكيل مي‌گردد كه وظيفه سياست گذاري، برنامه‌ريزي و نظارت و ارزشيابي عملكرد اين شعبه‌ها به عهده مركز مشاوره دانشجويي موسسه مي‌باشد.

ماده 5- مسئول مركز مشاوره دانشجويي هر موسسه از میان افراد واجد شرایط به پیشنهاد معاون دانشجويي و با حكم رئيس موسسه به مدت دو سال - که قابل تمدید نیز می باشد- منصوب مي‌شود.

تبصره : مسئول مركز مشاوره بايد حداقل داراي مدرك كارشناسي ارشد در يكي از گرايش‌هاي روان شناسي يا مشاوره باشد.

ماده 6- به منظور تصويب برنامه‌ها و نظارت بر حسن اجرا و ارزيابي فعاليت‌های مركز مشاوره دانشجويي در هر موسسه شورايي به نام « شوراي سیاست گذاری مشاوره و بهداشت روان دانشگاهیان» با تركيب زير تشکیل و جلسات آن هر 3 ماه یکبار برگزار می گردد:

6-1- رییس مؤسسه ( رییس شورا )

6-2- معاون دانشجويي ( نایب رییس شورا )

6-3- معاون اداری مالی

6-4- رییس مركز مشاوره دانشجويي ( دبير شورا)

6-5- مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری

6-6- مدیر امور فرهنگي

6-7- مدير خدمات آموزشي

6-8- دو نفر متخصص در روان شناسي و مشاوره و – ترجيحاً عضو هيأت علمي- به پيشنهاد رییس مرکز، تایید معاون دانشجویی و با حکم رییس موسسه

تبصره 1- جلسات شورا با حضور دوسوم اعضا رسمیت می یابد و تصميم گیری در خصوص موارد مطروحه  با نظر موافق اكثريت (نصف بعلاوه یک) انجام می شود که از طريق معاون دانشجويي موسسه ابلاغ مي‌گردد.

تبصره 2- در صورتي‌كه عضو (یا اعضای) حقوقي شورای سیاست گذاری در ساختار سازمانی مؤسسه پیش بینی نشده باشد، به همان تعداد به اعضاي متخصص روان شناسي و مشاوره اضافه و به پیشنهاد دبیر و تایید رییس شورا جایگزین عضو(یا اعضای) حقوقی می‌شود. در هر حال تعداد اعضاي شورا 9 نفر هستند.

ماده 7- مشاوران و درمانگران مراكز مشاوره موسسه‌ها الزاماً بايد از بين متخصصين مجرب در رشته‌هاي روان‌شناسي، مشاوره، روان پزشكي و مددكاري اجتماعي انتخاب شوند.

تبصره : به منظور ارائه خدمات بهداشت روان با رویکرد دینی لازم است که مرکز مشاوره موسسه اقدام به بکارگیری حداقل یک نفر دارای مدرک اتمام دوره سطح 3 حوزه علمیه یا کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی بنماید که دارای مدرک دوره تربیت مشاور (مورد تایید دفتر مشاوره و سلامت وزارت) و نیز حداقل دو سال سابقه مشاوره باشد.

ماده 8- تعداد مشاوران و ساير متخصصان مراکز مشاوره را تعداد دانشجويان هر دانشگاه و حجم مشكلات تعيين مي‌كند که از طریق دستورالعمل‌های مربوطه تصریح می‌گردد. اما در هرحال هر مرکز بايد حداقل يك رئيس، يك روان شناس يا مشاور ، يك روان‌پزشك، يك مددكار و يك نفر متصدي امور دفتري، به صورت استخدامی یا حق الزحمه‌ای داشته باشد.

تبصره 1– مراکز مشاوره موسسه‌های غیردولتی- غیرانتفاعی بايد حداقل يك مسئول، يك روان شناس يا مشاور و يك نفر متصدي امور دفتري داشته باشند.

تبصره 2– لازم است مركز مشاوره جهت ارايه مطلوب خدمات مشاوره و روان‌درماني از تعداد كافي متخصص زن و مرد استفاده نمايد.

بخش پنجم – بودجه

ماده 9- بودجه مراكز مشاوره دانشجويي از محل بودجه سالانه موسسه كه به صورت مستقل پيش‌بيني مي‌شود، تأمين مي‌گردد.

ماده 10- اين آيين‌نامه در 5 بخش، 10 ماده و 7 تبصره در تاريخ 15/1/1391 به تصويب معاون وزير و رییس سازمان امور دانشجویان رسید و برای طرح و تصويب در هيأت امنا دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی دولتی و غیردولتی ابلاغ و جایگزین آیین‌نامه‌های قبلی و اصلاحات مربوط می‌گردد.